MONOGRAFIJA PREDSTAVLJENA U NIKŠIĆU

     Monografija arhitekt Josip Slade Šilović autora Slobodana Boba Mitrovićadio je projekta pod nazivom PLODOVI VEZA, sastavljeni dijele osnove zadaće djelovanja, očuvanja kulturnog i nacionalnog identiteta, kojim NZCH nastoji vratiti u sjećanje one pojedinosti i ličnosti iz Hrvatske i Crne Gore koji su svojim djelovanjem, u drugoj državi, obilježili prostor i vrijeme, ostavili djela nemjerljivog bogatstva, a ona su danas sastavnice onoga što nazivamo materijalnim i nematerijalnim kulturnim baštinom Crne Gore i Republike Hrvatske. U programu izdavaštva, navedenog projekta, NZCH izdala je knjige: Vlaho Bukovac i Crna Gora; Vladislav Brajković život i djelo; Fran Alfirević- Poezija i proza; Tin Ujević i Crna Gora; Njegoš i Hrvati, i tri monografije: Dušan Vukotić Zaboravljeni vizionar, Dimitrije Popović Retrospektiva i monografija arhitekta Josipa Slade Šilovića s podnaslovom Graditeljska djela u Knjaževini Crnoj Gori 1877.

     Prvotna namjera izdavača u 2020. godini do kraja maja mjeseca organizira predstavljanje u Crnoj Gori: na Cetinju, u Nikšiću i Podgorici, zbog ukupnih epidemioloških situacija nije ostvarena. Stoga je sa zadovoljstvom prihvaćena inicijativa Opštine Nikšić i Narodnog muzeja Crne Gore da se u okviru manifestacije septembarski dani Nikšić 2020, a uoči Dana Opštine, predstavi monografija Josip Slade Šilović 17. 9. 2020. u Nikšičkom pozorištu.

     Uz autora knjige arhitekete Slobodana Mitrovića, knjiga su predstavili: dr. sc. Anastazija Miranović, dr. sc. ASleksandar Čilikov, arhitekta Nebojša Adžić uz moderiranje Kristine Radović istoričarke umjetnosti.

     „Graditeljski opus kralja Nikole i Josipa Sladea je najreprezentativniji dio crnogorskih graditeljskih kulturnih baština, na koju smo jako ponosni i sa kojom se često hvalimo. Interesantno je istražiti odnos vojskovođe, pjesnika i vladara prema arhitekturi i prostoru. Nesumnjivo je da je boravak mladog Petrovića tokom školovanja u Parizu u periodu njegove najveće rekonstrukcije, uticao na njega i probudio jaku želju da se slično desi u njegovoj Crnoj Gori. Sve to možemo povezati sa dolaskom Josipa Sladea u Crnu Goru 1877. godine, u vremenu ratova za oslobođenje, u kojoj ostaje 23 godine i stvara najljepšu istoriju našeg graditeljstva “, rekao je Nebojša Adžić, glavni arhitekta Opštine Nikšić.

    Jedan od recezenata monografije dr. sc. Aleksandar Čilikov, istoričar umjetnosti između ostalog je istakao: ".... sa ovom monografijom Crna Gora, ne u potpunosti, ali jednim dijelom se odužila ovoj nevjerovatnoj ličnosti koja je toliko uradila za Crnu Goru. Slade je projektovao luke, puteve, mostove , crkve, nepce, kreirao urbanističke planove ... ne znam da li postoji spomenik-sjećanje u Crnoj Gori na ovu izuzetnu ličnost? “

     Na značaj cjelokupnog opusa Josipa Sladea, njegova pragmatična planska, infrastrukturna rješenja, osvrnula se i dr. sc. Anastasija Miranović, istoričarka umjetnosti, riječima: "Josip Slade Šilović bi u današnjim vremenima predstavljao tzv. Glavnog džavnog urbanista i / ili arhitetktu Knjaževine Crne Gore, au Nikšiću, kompleksnošću i raznovrsnošću realizovanih rješenja - od Regulacionog plana Nikšića, preko Carevog mosta, razne infrastrukture do Dvorca kralja Nikole, nesumnjivo, glavnog gradskog urbanista i arhitektu ... Značaj Sladevog stvaralačkog djela u Crnoj Gori, osim kvalitativnog učinka u pogledu idejnih rješenja i njihove realizacije  in situ , svakako je u raznovrsnosti objekata i građevina - od profanih, infrastrukturnih do sakralnih ... Čovjek koji je bio filozof, arhitekta, inženjer, urbanista, graditelj diverzifikovanih idejnih rješenja - od puteva, pristaništa, mostova, do palata, pozorišta, dvorana, poslanstava i crkava, svakako, zaslužuje da bude i univerzalno štovan, možda u Crnoj Gori i više nego u drugoj sredini, imajući u vidu ono što je ovdje realizirano u kratkom vremenskom intervalu i za sadašnje prilike (1877-1900), heterogenošću arhitektonsko-građevinskih rješenja nadmašuje sve što je ma gdje drugo. Pritom, ne treba zaboraviti da graditeljska ostvarenja u Crnoj Gori predstavljaju samo dio Sladeovog opusa za njegovu plodotvornog stvaralačkog života ... "

    Autor, arhitekta Slobodan Mitrović, uz podsjećanje na djetinjstvo i studentske dane Josipa Sladea, posebno je istakao da je Slade izuzetan arhitekt, autor renesansnog urbanističkog koncepta Nikšića, sa radijalnim ulicama i centralnim trgom, „U literaturi o izgradnji Nikšića između dva rata ima puno radova . Nastojao sam da ih prikažem, počeo od Berlinskog kongresa 1877. godine, kada je knjaz Nikole oslobođen grad pod Trebjesom. On sa Sladeom istražuje kako postaviti urbanistički plan grada. Slade u dogovoru sa Preobraženskim, postavlja Saborni hram na Petrovoj glavici i odlučuje se za renesansni model grada, sa izmaknutim dvorcem i uređenim parkom. U istoriji urbanizma jako je malo takvih gradova. Zašto se odlučiti za renesansni koncept, baziran na antici i strogoj simetriji? Zato što radijalni sustav obezbjeđuje grad, bez obzira na to što će se graditi u centru ili na periferiji, biće cjelina. Nikšić se do 1945. godine razvijao po renesansnom konceptu koji je Slade postavio ... "rekao je, uz ostalo, autor.

S PREDSTAVLJANJA U NIKŠIĆU (preuzeto s  https://www.rtnk.me/ )